ادامه مطلب:

ازاین میراث زرّین ماندگار، خوب است که به عنوان نمونه چند موردی ذکر گردد:

الف): دانشکده ها

«فهرست زیر به رویش «تحقیق میدانی» و استخبار مکتوب و ارسال نامه برای افراد در هر ایالت پاکستان و به طریق غیر رسمی و کسب اطلاعات از اینجا و آنجا و به خصوص مدرسان یا فارغ التحصیلان آن دانشکده ها فراهم گردیده است که شاید مستند ترین فهرست در این زمینه باشد. »

مراکز یاد شده برای تدریس زبان و ادبیات فارسی در پاکستان به شرح زیر است:

1-    دانشکده دولتی- لاهور

2-    دانشکده نواز شریف، چونامندی- لاهور

3-    دانشکده دخترانه بلال گنج- لاهور

4-    دانشکده دولتی کینرو(دخترانه)- لاهور

5-    دانشکده دخترانه بندر رود- لاهور

6-    دانشکده اپوا- لاهور

7-    دانشکده شاد باغ- لاهور

8-    دانشکده خاور شناسی، دانشگاه پنجاب- لاهور

9-    دانشکده تربیت معلم – ملتان

  10 دانشکده دولتی دیبال پور. [3]

لازم به زکر است که جناب دکتر سبزواری از (115) دانشکده نامبرده است که بعنوان نمونه فقط ده تای از آن را ذکر نمودم.

ب): فهرست بعضی کتابها و رساله ها در بارة زبان و آموزش فارسی در پاکستان؛ در این قسمت مؤلف حدود چهل و پنج کتاب و رساله را ذکر کرده است که به اختصار به ده مورد آنها اشاره می شود:

1- آموزگار فارسی: حضور احمد سلیم، چاپ حیدر آبادسند، 1971، 114ص.

2- مکالمه روز مره فارسی، چاپ راولپندی، از دکتر محمدحسین تسبیحی1992،104ص.

3- اقبال و جهان فارسی، از : دکتر سید محمد اکرم شاه(اکرام)، چاپ لاهور.

4- فارسی آموز(حصه اول) چاپ راولپندی، از: ابو طارق تورانی 348ص.

5- فارسی ادب (بر صغیر پاک و هندمین)، چاپ لاهور و بهاولیور، 1992، از: سمیع الدوله دونه 309ص.

6- فارسی ادب کی شخصیات(اردو و فارسی) چاپ لنکهنو،1992م 144ص، ازک دکتر محمد تقی علی عابدی.

7- فارسی ادب مین هندوان کاحصه، از: دکتر سید عبدالله، چاپ لاهور.

8- فارسی اور هندوستان چاپ پنته، 1976 م، 106ص، از: دکتر نذیر احمد.

9- فارسی داستان نویسی کی مختصر تاریخ، از: دکتر مؤمن محی الدین ، چاپ دهلی 1994 م، 80ص.

10- فرهنگ مشترک زبان فارسی (11زبان)، تألیف دکتر گوهر نوشاهی، چاپ راولپندی560ص. [4]

ج): میراث مکتوب مشترک در پاکستان:

یکی از میراث های بسیار گرانبهای مشترک ایران و پاکستان که هم اکنون زینت بخش کتابهای پاکستان شده، نسخه های خطی فارسی موجود در این کشور است بر اساس پژوهشی که در مورد کتابخانه های پاکستان در چهار استان پاکستان انجام یافته تعداد 258 کتابخانه مورد بررسی قرار گرفته که کتابهای موجود در آن کتابخانه ها 60/100 ( شست در صد به زبان فارسی، 25در صد عربی و بقیه به زبانهای اردو، پنجابی، سندی، پشتو، بلوچی، سنسکریت، ترکی و انگلیسی نگارش یافته است.

نسخه خطی موجود در آن کتابخانه صد و پنجاه هزار نسخه بر آورد گردیده که زبان فارسی در میان زبانهای آن نسخه های خطی، مقام اول را احراز کرده است، زبان عربی مرتبه دوم را دارد و به تناسب هریک از استانهای چهار گانه زبانهای اردو، پشتو، پنجابی و بلوچی مقام سوم را حائز می گردد. [5]